Ebru Umar is door Annabel Nanninga genomineerd als haar opvolger in onze interviewrubriek De Ganzenveer. Haar motivatie: ‘Ebru Umar, columnist, waarlijk feministisch dus zeikt nooit, dapper, genereus, slechte muzieksmaak (ABBA! Acda en de Munnik!) en taartjesgoeroe.’
Wat vind je van deze omschrijving?
‘Treffend! Behalve die slechte muzieksmaak. Ik heb juist een erg goede muzieksmaak: de laatste cd van Acda en de Munnik is een pareltje. Hoopvolle muziek, heerlijk! En taartjesgoeroe? Ik ben een van de weinige vrouwen in Amsterdam die geen anorexiatrut is, of een fitgirl, maar gewoon nog steeds geniet van eten. En dan bij voorkeur van een lekker taartje!’
In 2016 was je volop in het nieuws. Je werd door de Turkse politie in je vakantiehuis in Kusadasi gearresteerd naar aanleiding van een aantal kritische tweets over president Erdogan. En vervolgens mocht je het land geruime tijd niet verlaten. In augustus kon je weer terug naar Nederland. Maar toen was niks meer hetzelfde, beschreef je in je column in de Metro.
Hoe gaat het nu met je? Is je leven weer een beetje van jou geworden?
‘Ik kan echt oprecht zeggen dat ik weer gelukkig ben. Maandenlang voelde ik me opgejaagd en onveilig. Het jaar 2016 was heel slecht voor mij, ik ben zo ongelukkig geweest. Maar in november begon er iets te veranderen. Ik voelde me eindelijk weer vrij. Groot voordeel was mijn verhuizing van Amsterdam naar Rotterdam. In eerste instantie gedwongen door de omstandigheden, maar achteraf de beste zet ooit. Ik weet nog dat ik in mijn agenda keek op 22 november en dacht: we hebben nu echt het ergste gehad! Een zeer emotioneel moment. De problemen zijn nog niet allemaal opgelost, maar ik voel me weer heel goed.’
Wat heeft het gedaan met jou als journalist? Ben je voorzichtiger geworden qua uitlatingen?
‘In tegendeel! Ik voel het nog steeds zo sterk als ik eerder deed. Zoals je ook niet kunt stoppen met ademhalen, kan ik niet stoppen met kritisch te zijn over achterlijke ideeën en achterhaalde idealen.’
Heb je weleens gedacht aan stoppen met schrijven en publiceren?
‘Ook al heeft het me veel problemen geleverd, ik zou het een volgende keer niet anders doen. Ik heb absoluut geen spijt van de uitlatingen die ik heb gedaan. Mijn mening is alleen maar sterker geworden. Ik heb juist zin om nog heftiger te ageren tegen al het domme geklets en er nog veel meer over te schrijven. Oók op social media.’
Op social media lees je onmiddellijk wat mensen van je uitspraken vinden. Ook als ze het niks vinden. Of erger. Hoe ga jij daar mee om?
‘Dat doet me helemaal niks. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, waar geen voorwaarden aan mogen worden gesteld. Wie bepaalt wat ik wel of niet kan zeggen? Bepaal jij of ik te ver ga in mijn opvattingen? Ik respecteer het als je het niet met me eens bent, maar niemand legt mij het zwijgen op. Zelfs geen autoriteit. Als kind al had ik deze verontwaardiging in mij. Als ik jou niet ken, hoef je mij niet te vertellen wat ik wel en niet mag zeggen. En als het je niet bevalt, dan blokkeer je me maar. Dat doe ik ook met mensen die me uitschelden op Twitter. Werkt prima.’
Je bent een enthousiaste twitteraar. Wat doe jij als Twitter stopt?
‘Dan zou ik eindelijk weer eens een boek lezen. Want er zit veel tijd in twitteren. Ik zou niet in paniek raken. Die tijd heb ik gehad. Toen Twitter er net was, was het wel een soort verslaving. Voor veel mensen hoor. Deze nieuwe manier van communiceren was en is gewoon heel handig en fijn. En ook spannend om meteen de reacties op jouw tweet te lezen. Maar ik kan nu best een dag zonder Twitter. En als het zou ophouden te bestaan, wat ik niet geloof, dan komt er vast wel iets terug ter vervanging.’
Wat vind je van social media in het algemeen? Een zegen of een vloek voor de journalistiek?
‘Twitter is het enige sociale medium waar ik iets mee doe. Ik heb wel een Facebook account maar vind dat dodelijk vermoeiend. Dat moet je bijhouden, leuke dingen erop zetten, fotootjes, verschrikkelijk! Ik heb het wel, maar alleen een privé account. Ik heb destijds gewoon de mensen van Hyves meegenomen naar Facebook en verder komt er bijna nooit meer iemand bij. Hoe betrouwbaar Twitter is als bron, dat bepaal je zelf. Als je de bron van de tweet checkt is het net zo betrouwbaar als elk ander nieuws. Wees kritisch op wat je leest, gebruik je gezonde verstand. Voor journalisten is het een zegen. Om hun eigen nieuws te kunnen pushen, maar Twitter werkt ook heel goed ter inspiratie voor nieuwe items.’
Van wie lees jij zelf graag artikelen, boeken of columns?
‘Dat is een gevoelig punt. Onder mijn salontafel liggen stapels boeken die ik nog wil lezen. Maar het lukt me nu gewoon niet. Ik heb ten eerste geen tijd om met een boek te gaan zitten, en ten tweede geen ruimte in mijn hoofd om de informatie tot me te nemen. Lezen vergt een bepaalde mate van concentratie, en die heb ik nu niet. Columns en artikelen van anderen lees ik niet. Zeker geen columns van de zogenaamde bekende Nederlanders die met hun gratis zelfpromotie hele tijdschriften vullen. Hun leven interesseert me niks, laat staan wat ze ergens van vinden of denken. Ik begrijp heel goed dat ze het doen. Bovendien verdienen ze er waarschijnlijk een stuk meer mee dan ik met mijn columns. Maar een column mag het niet heten.’
In 2014 heb je ook meegedaan aan De Ganzenveer, in de hoedanigheid van hoofdredacteur van FAB Magazine. We stelden je toen de vraag of printmedia nog toekomst heeft. Je antwoordde: ‘Een computer is niet ontspannend. Je wordt continu afgeleid door die 209329838478 andere internetpagina’s. En de plings van de sociale media. Want uitzetten kán wel maar wie doet dat?! Een papieren blad van 132 pagina’s is rustgevend. Blaadjes worden weer hip, trust me!’
Zou je ditzelfde antwoord nu weer geven?
‘Absoluut! Ik denk nog steeds dat er maar een aantal tijdschriften overblijft die van hoge kwaliteit zijn. Met goede journalistieke verhalen, spraakmakende interviews, mooie fotografie. Een exclusief product waar mensen best iets meer voor willen betalen. Ik begrijp niet dat mensen ter ontspanning een artikel op een beeldscherm kunnen lezen. Snel informatie tot je nemen gaat prima, maar een online magazine lezen op je telefoon of Ipad snap ik totaal niet. Ik moet er niet aan denken!’