Een goede eindredacteur staat sterk in zijn schoenen en is niet bang om keuzes te maken. Hans Vos, ervaren eindredacteur en docent bij De Redactie, ziet zichzelf als een soort gids. ‘We praten over het vak, we gaan samen aan de slag en we lachen wat af.’ Zijn training Eindredactie – die 18 en 25 januari 2022 weer op de planning staan- loopt als een trein.
‘Eindredacteuren worden vaak gepakt op spelfouten’, zegt Vos. ‘Maar het vak is zo veel meer dan alleen de d’s en de t’s. Natuurlijk probeer je foutloos te zijn maar af en toe glipt er wel eens wat tussendoor. Je bent ook maar een mens. Wat lezers niét in de gaten hebben, is dat jij wel dat pakkende intro hebt geschreven of die spitse kop die voor hen de trigger vormde het artikel te gaan lezen.’ De eindredacteur zorgt ook dat er één lijn in het verhaal zit en dat het lekker soepel leest. ‘Dat lijkt veel eenvoudiger dan het is’, gaat Vos verder. ‘Het eindredactieproces speelt zich af zonder dat iemand het in de gaten heeft. Als lezer zie je niet hoeveel er is ingegrepen. Wat dat betreft is het eigenlijk heel ondankbaar werk.’
Niet jóuw tekst
Eindredactie draait ook echt om keuzes maken. Hoe ver ga je daarin? De valkuil is volgens Vos dat je té veel ingrijpt. ‘Je gaat uit van je eigen taalgevoel en intuïtie en het liefst gooi je een tekst helemaal om of schrijf je hem opnieuw. Maar dat moet je dus vooral niet doen. Het gaat er niet om dat je een tekst alleen mooier maakt. Het is ook niet de bedoeling dat het jóuw tekst wordt. Je hebt een hele checklist van waar een goede tekst aan moet voldoen. Is dat het geval, dan doe je er niks meer aan. Ook al had je het zelf anders of beter gedaan. Je hebt een verantwoordelijkheid naar de schrijver toe. Die moet zich er nog wel in herkennen en zich gewaardeerd voelen.’
Echt en herkenbaar
Taal verandert continu. Ook dat kan volgens Vos een valkuil zijn. ‘Je moet niet denken: wat ik ooit leerde, is voor het leven. Veel mensen onder de dertig zeggen bijvoorbeeld ‘dit is me boek’ of ze laten woorden weg zoals in ‘ik stuur morgen’. Natuurlijk is dat taalkundig fout en je kunt er van alles van vinden. Maar iedereen begrijpt wat je bedoelt. En juist als je voor die doelgroep schrijft, kun je ervoor kiezen dat te laten staan. Het maakt het echt en herkenbaar.’
Een heleboel verhalen
Als trainer bij De Redactie ziet Vos zichzelf als een soort gids. ‘In mijn cursus Eindredactie neem ik de deelnemers mee in het keuzeproces en vertel ik ze waar ze tegenaan kunnen lopen. We praten over het vak, we delen kennis en ervaringen en gaan ook samen aan de slag met het maken van die keuzes. Daarom is het denk ik zo succesvol. We doen het echt met elkaar. Mijn eigen ervaring is behoorlijk breed. Ik was onder meer als eindredacteur voor Privé en de laatste twaalf jaar deed ik de corporate communicatie voor de beursgenoteerde verzekeraar a.s.r . Dat is natuurlijk een wereld van verschil. Ik ben in al die jaren van alles tegengekomen en daardoor heb ik een heleboel praktijkvoorbeelden.’
Niet op de automatische piloot
Of iedereen een goede eindredacteur kan worden, vindt Vos een lastige vraag. ‘Je kunt het -net als schrijven- niet echt leren. Je moet het in je hebben en het leuk vinden om iets beter te maken. Je moet ook sterk in je schoenen staan en je niet laten overbluffen door anderen.’ De deelnemers aan de training Eindredactie zijn vaak vrij ervaren redacteuren die zichzelf weer even willen doorlichten en willen checken of hun competenties nog op orde zijn. ‘Tijdens de training daag ik ze uit om dingen eens anders te doen en niet op de automatische piloot te gaan draaien. Daarbij zijn mijn verhalen uit de roddelbusiness natuurlijk interessant en vaak ook grappig. We lachen dus ook heel wat af. Na afloop zeggen ik mensen vaak dat ze weer opgeladen zijn en dat ze het op hun werk nu echt kijken naar manieren om het ‘anders’ te doen. Dat vind ik dan weer leuk om te horen.’
________________________________________________________________________________________________
Hans Vos werkte de laatste 12 jaar voor a.s.r. als eindredacteur corporate communicatie. Voor die tijd was hij voor onder meer eindredacteur van Privé, Story, TROS-magazines, Grasduinen, Beau Monde en verslaggever bij het Noord-Hollands Dagblad. Hij deed de eindredactie van een aantal boeken onder meer die van Sonja Bakker. In 2002 bracht hij zijn boek ‘Ons laatste geld’ op de markt waarvan in Nederland 60.000 exemplaren zijn verkocht.
Voor De Redactie verzorgt Vos de training Eindredactie die weer plaatsvindt op 18 en 25 januari 2022.