Voor breaking news is Twitter niet meer weg te denken als platform. Zoek op #OccupyAmsterdam en de stand van zaken rond het tentenkamp word je in een overzichtelijke timeline gepresenteerd. Voor nieuwsmakers betekent dit een nieuwe manier van nieuwsgaring en -verwerking. Hoe verandert dit hun werk?
Bas de Vries (bouwer aan NOS Net), David Haakman (chef NRC Digitaal) en Maurice Driessens (eindredacteur online BNR Nieuwsradio) over de voor- en nadelen van Twitter journalistiek:
Bas de Vries (bouwer aan NOS Net):
Hoe gebruikt NOS Net Twitter voor nieuwsgaring?
‘Wij maken nieuws samen met het publiek, in co-creatie, en social media spelen daar een belangrijke rol in. Het grote voordeel van Twitter is dat het goed doorzoekbaar is en snel. Nadeel is dat Twitter nog altijd elitairder is dan bijvoorbeeld Hyves. Om diverse doelgroepen te bereiken zoeken we daarom via verschillende kanalen. Je moet je als journalist niet volledig afhankelijk maken van Twitter.
Via Twitter doen we oproepen. Wie weet hier wat van af? Wie was er bij die gebeurtenis aanwezig? Als het te hectisch wordt in het nieuws, moet je gaan selecteren uit alles dat er wordt gemeld over zo’n onderwerp en heb je niet eens meer tijd om oproepen te doen. Wij hebben dan een actieve rol om betrouwbare van onbetrouwbare tweets te onderscheiden. Zien we iets in een bepaald bericht of bepaalde foto, dan nemen we contact op via direct mail.’
Hoe zorg je voor efficiënt twittergebruik?
‘Twitter werkt efficiënt als je handig bent in search. Henk van Ess, internetspecialist, gaf de simpele tip om berichten te scannen op het woord ‘ik’. Bij een drama als in Alphen aan de Rijn kom je dan eerder uit bij berichten van ooggetuigen, en sla je de eindeloze lijst retweets van nieuwsberichten over.’
Hoe sta je tegenover accreditatie van twitteraars?
‘Eventuele ‘accreditatie’ van twitterende journalisten staat los van de realiteit van Twitter. Mensen bepalen zelf wel of ze iemand op Twitter betrouwbaar vinden, dan kun je niet van bovenaf opleggen. Een goed voorbeeld is de NOS-correspondent in Washington, Eelco Bosch van Rosenthal. Hij gebruikt het medium goed, is geestig, betrouwbaar.’
Wat raad je journalisten aan met betrekking tot Twitter?
‘Journalisten raad ik aan gewoon met Twitter te beginnen. Vorm je eigen netwerk. En kom niet met excuses aan dat Twitter vooral gebruikt wordt voor onzinnige berichtgeving, zoals wat er vanavond op tafel staat. Het is zonde om je – om die reden- van zo’n enorme bron van informatie af te snijden. Jij kiest zelf uit wie je volgt.’
David Haakman (chef NRC Digitaal)
Hebben jullie ‘basisregels’ opgesteld ten aanzien van Twittergebruik?
‘We hebben geen aparte richtlijnen opgesteld, maar beoordelen tweets op een vergelijkbare manier als andere nieuwsbronnen: wie verspreidt de informatie en waar is die informatie van afkomstig? Op een gegeven moment weet je welke Twitteraars betrouwbaar zijn. In de praktijk wordt vrij veel nieuws op Twitter verspreid door journalisten.
Snelheid is belangrijk voor een nieuwssite als nrc.nl en Twitter is een snelle nieuwsbron. Het blijft de taak van de journalist om verdere relevante informatie te verzamelen, te checken op betrouwbaarheid en een begrijpelijk artikel te schrijven. Bij een grote nieuwsgebeurtenis, zoals Noorwegen, maken we een liveblog en brengen we het nieuws van minuut tot minuut. Vaak plaatsen we dan integraal relevante tweets over het onderwerp. Als later blijkt dat informatie niet klopt, melden we dat. We gaan het stuk dan niet herschrijven. Nrc.nl maakt de lezer zo deelgenoot van het online proces. Die transparantie past bij het dynamische van internet en is voor ons heel belangrijk.’
Hoe is jouw werk als journalist veranderd door Twitter?
‘Het werk is spannender geworden. Twitter is in veel gevallen de eerste bron van nieuws. Zelfs als een journalist nog geen artikel heeft geschreven over, bijvoorbeeld, een rechtszaak, kan hij wel vanuit de rechtszaal een tweet met belangrijk nieuws plaatsen. Het is reuze spannend om te zien hoe steeds meer informatie rond groot nieuws, zoals de schietpartij in Alphen aan den Rijn, zich via Twitter verspreidt. Vroeger belden ooggetuigen de politie op, nu twitteren ze.’
Hoe houd je het werk overzichtelijk?
‘Alle redacteuren van nrc.nl léven op Twitter en zijn gewend om het medium slim in te zetten. Zo gebruiken de meeste redacteuren een extra monitor met Tweetdeck om continu in de gaten te houden wat voor nieuws er langs komt op Twitter.’
Wat is jouw advies voor journalisten die nog niets met Twitter doen?
‘Ga het gebruiken. Het is zonde als je zo’n goede nieuwsbron niet inzet. Er zijn zoveel specialisten aanwezig. Ook is het nuttig om als journalist zelf vertegenwoordigd te zijn op Twitter. Laat jezelf zien als expert. Zo heeft NRC veel correspondenten die het merk versterken door hun expertise via Twitter naar buiten te brengen.’
Maurice Driessens (eindredacteur online BNR Nieuwsradio)
Hoe zet BNR Twitter in als nieuwsbron?
‘Nieuwsgaring via Twitter gebeurt bij BNR in alle gevallen in overleg met de dienstdoende eindredactie. Dat is de belangrijkste regel. ‘Nepnieuws’ brengen zonder check van social media mag ons niet gebeuren. We erkennen de waarde van Twitter als ‘ogen op de wereld’. Het nieuwsgarend vermogen van de massa van Twitter is ongekend, en daardoor ook heel erg interessant.
Alles wat we oppakken proberen we tot op de bodem uit te zoeken. En mocht het voorkomen dat dat niet kan, bijvoorbeeld vanwege tijdgebrek of vanwege het tijdstip, dan melden we duidelijk dat Twitter de herkomst van het nieuws is. De BNR-luisteraars en –lezers zijn mensen die ruimschoots bekend zijn met social media. Zij kunnen bij zo’n vermelding dus goed zelf inschatten wat de waarde is.’
Hoe zorg je voor efficiënt gebruik van Twitter op de redactie?
‘Veel redacteuren en presentatoren gebruiken social media in de breedste zin van het woord en hebben dus hun eigen tools. Wel heeft de hele redactie de beschikking over Tweetdeck, en werkt de internetredactie ook vaak met Hootsuite vanwege de flexibiliteit. Die twee tools hebben dus een standaard inrichting: geselecteerde mensen kunnen het @bnr account beheren en afzonderlijke redactieleden hebben toegang tot de accounts die relevant zijn voor hun eigen programma’s.
Binnen de internetredactie is er een social media-redacteur die alles in hoofdlijnen overziet, verder wordt het beleid ten dele ook binnen de programmaredacties bepaald. Je kunt je voorstellen dat BNR Mediazaken een ander soort bereik heeft op Twitter dan BNR Gezond en dat de programmamakers hun acties daarop aanpassen.’
In hoeveel gevallen is Twitter de primaire bron van nieuws?
‘Dat valt mee. BNR heeft veel eigen kanalen. Vooral bij grote rampen, lokale drama’s en andere spraakmakende nieuwsmomenten grijpen we wel direct naar de social media om te kijken wat daar gezegd wordt. Verder observeren we vooral en gebruiken we de social media zoals gezegd als ‘ogen op de wereld’. Wat gebeurt waar? Wat zijn de sentimenten? Wat zien andere mensen? Daar volgt dan niet altijd direct nieuws uit, maar speelt op de achtergrond natuurlijk wel mee.’
Raad jij iedere journalist gebruik van Twitter aan?
‘Het is merkbaar dat de hype rond Twitter wat aan het afnemen is. Ik overzie verschillende accounts met wisselende aantallen volgers en ik zie over de gehele linie de activiteit afnemen, en dat hoor ik ook van andere gebruikers. Ik weet dat ik daarmee een beetje vloek in de kerk, maar we moeten er rekening mee houden dat Twitter, net als andere internetsuccessen, niet voor eeuwig blijft bestaan. Als je nu niet instapt, kan het dus zijn dat je de boot compleet mist. En het is maar de vraag wat ervoor in de plaats komt.’