Eigenlijk willen communicatieprofessionals maar één ding: controle. Mensen in beweging brengen. Maar kan dat wel? Of is de praktijk van alle dag weerbarstiger dan welk plan van aanpak ook? Daarover gaat het CommunicatieCongres 2018, op 20 november a.s.
In aanloop naar dit event interviewen wij een aantal professionals die deze dag hun visie zullen delen.
Huib Koeleman zoomt in op het thema inclusie, diversiteit en communicatie. ‘Binnen organisaties is vaak sprake van een homogene samenstelling waarin we zicht verliezen op andere perspectieven. Dat is niet alleen saai en dodelijk voor creativiteit, maar je mist daardoor ook cruciale informatie om je werk goed te kunnen doen. We verzinnen campagnes die hun doel missen, we schaden onze reputatie of we schieten zo door in onze inclusiviteit dat de ‘gewone Nederlander’ zichzelf er niet meer in herkend. Die blinde vlekken zou je willen wegpoetsen door inclusief te denken.’
Wat zijn de belangrijkste taken van de communicatieprofessional anno nu?
De IC-adviseur helpt de organisatie van een ‘production company’ een ‘conversation company’ te worden. In een conversation company zullen medewerkers zich veel meer betrokken en verantwoordelijk voelen.
Daarbij speelt de communicatieadviseur een belangrijke rol in het onbevangen luisteren naar signalen in de omgeving. In communicatie zijn we veel bezig met te snel framen van boodschappen zonder eerst geluisterd te hebben hoe onze belangrijkste (interne) doelgroepen over issues praten. De oorkleppen moeten af en we zullen onze voelsprieten weer moeten gebruiken.
Met die informatie kan de communicatieadviseur nadenken over een goede communicatieaanpak, inclusief het juiste woord- en beeldgebruik. Ik geloof niet in strategische adviseurs die geen ervaring hebben met uitvoering. Klassieke vakkennis en -vaardigheden staan niet meer centraal maar zijn wel belangrijk om tot goede adviezen te kunnen komen. Alleen dan kun je je coachrol naar het management goed vervullen.
Welke veranderingen kunnen we de komende jaren in dit vakgebied verwachten?
Ik ben blij dat neuropsychologische inzichten, zoals die van Cialdini, de SCARF-aanpak van Rock en Scarlet nu echt school maken. Leve het reptielenbrein! Te leren omgaan met onbewust gedrag, zonder dat we manipuleren is de uitdaging.
Bij interne communicatie spelen ontwikkelingen in organisaties ook een grote rol. FLAGPAN, om met Noëlle Aarts te spreken. Ik ben met name actief in interne communicatie en dan merk je nog meer dat organisaties fluïde, agile, participatief en netwerkend worden. Het denken in netwerken en begrijpen hoe het werkt, wordt steeds belangrijker. We weten dat het harkje de organisatie niet vertegenwoordigd, maar hoe het netwerk er wel uitziet is een verhaal apart. Netwerkanalyses kunnen ons helpen. Welke gesprekken vinden plaats, met welke frames, in welk netwerk? Omgaan met big data kan daarbij helpen.
We hebben ook te maken met organisaties als Uber, waar nauwelijks sprake is van een werkgever-werknemer relatie. De Uber chauffeur wordt aangestuurd door een app op basis van een logaritme. Zelfs als het logaritme het verkeerd heeft (bijvoorbeeld bij een wegopbreking) moet de chauffeur de door de app gekozen weg volgen. Zo niet, dan krijgt hij of zij een berisping. De autonomie van de werknemer wordt daarbij ondermijnd. Als deze trend zich doorzet worden werknemers gevangene van doorgeslagen FLAGPAN-organisaties.
Wat zijn voor jou persoonlijk de grootse professionele uitdagingen?
Hoe kunnen we als organisaties beter omgaan met diversiteit en inclusie. Er wordt wat snel beweerd dat divers samengestelde organisaties beter presteren. Daar valt nog best op af te dingen. Maar met de steeds diverser wordende samenleving hebben organisaties de morele plicht dat iedere collega zich thuis kan voelen in de organisatie.
Ik noemde hiervoor al het belang van leren omgaan met onbewust gedrag. Door onbewust gedrag sluiten we soms mensen uit binnen organisaties. Dat is een slechte zaak. Ik help organisaties graag om bewust te worden van onbewust uitsluitingsgedrag zodat iedereen zich thuis kan voelen.
De ultieme vraag is: Wat leidt echt tot gedragsverandering? Als oud Twynstra Gudde-man ben ik opgevoed met de kleurenleer van vermaak en De Caluwé. Bewust nadenken over een visie op verandering en daar de communicatiestrategie in verweven blijft de uitdaging.
Het thema is ‘Get a grip’. Hoe krijg jij grip op je werk? Hoe krijg je collega’s en opdrachtgevers zo ver om met jou mee te buigen?
Als ik eerlijk ben klinkt ‘Get a grip’ nogal wanhopig. Loslaten zou ik zeggen. Niet alles proberen vast te leggen en van tevoren te framen. Niet van bovenaf het gewenste gedrag vastleggen met behulp van logeritmen. Om engagement te krijgen is het belangrijk meer open te staan en aan te sluiten. Het echte fluïde, agile, participatief en netwerkend werken staat bijna haaks op ‘Get a grip’.
Wat vind jij de grootste misvatting over het communicatievak?
Dat het vak alleen gaat over taal.
Waar haal jij de meeste inspiratie vandaan?
Van gesprekken met studenten en jonge vakgenoten. Ik ben blij dat we weer twee junioren aan hebben kunnen nemen. Ze houden ons scherp en dagen ons uit. Ik gun iedere organisatie eigenwijze slimme junioren.
Wat kunnen we van jouw bijdrage verwachten op het CommunicatieCongres?
Mijn onderwerp voor het congres is: ‘Hoe kunnen organisaties beter omgaan met diversiteit en inclusie?’ Uit verschillende theorieën en praktijkvoorbeelden hebben mijn collega’s en ik een aanpak ontwikkeld. Die wil ik graag toetsen en aanscherpen. Naast een inleiding is er dus veel ruimte voor discussie en hoop ik dat de deelnemers hun eigen ervaringen en dilemma’s willen delen. Ik kijk ernaar uit om met vakgenoten een stevig gesprek te hebben over dit uitdagende onderwerp.
Lees hier de interviews met andere sprekers van het Communicatiecongres